Jeolojik Taş Çeşitleri – Türkiye Doğal Taş Haritası

Türkiye’de Çıkan Değerli Taşların Listesi

Türkiye, dünya genelinde pek çok doğal taşa ev sahipliği yapmakta olan ülkelerin başında gelmektedir. Yalnızca ülkemizde çıkan belli başlı taşların yanı sıra, yüksek kaliteye sahip doğal kristaller de ülkenin dört bir yanında mevcuttur.

• Diaspor (Zultanit): Yalnızca Türkiye’de bulunan ve sahip olduğu değerle elmasla yarışan diaspor taşı, dünyada yalnızca Muğla Milas’ta çıkarılmaktadır.
• Kuvars: Kuvars kristallerinin en çok rastlandığı yerler Aydın, Trabzon, Yozgat, Ağrı, Kırklareli, Gümüşhane, Hakkâri, Çanakkale ve Konya illeridir.
• Akik (Agat): Ülkenin pek çok yerinden çıkarılan taşın en güzel örnekleri Ankara ve Çankırı’da bulunmaktadır.
• Yeşim (Jadeit/Nefrit): Yeşim taşının iki türünden biri olan jadeit taşı, Bursa ilinin Bektaşlar köyü yakınlarında, nefrit taşı ise Manisa’nın Gördes ve Borlu ilçeleri arasında bulunmaktadır.
• Ateş Opali: Bursa’da kahverengi olarak bulunan taş, Kütahya’nın Simav ilçesi civarında turuncu renklere sahip olarak bulunur.
• Akuamarin: Manisa ilinin Gördes ilçesi yakınlarında bulunmaktadır.
• Ametist: Renginin koyuluğu ve canlılığına göre değeri değişen ametist taşı, Çanakkale, Balıkesir, Yozgat, Ordu ve Giresun illerinin belli başlı yerlerinden çıkarılır.
• Oltu Taşı (Kara Kehribar): Siyah renkte ve parlak halde bulunan değerli taş, Erzurum ilinin Oltu ilçesi yakınlarında bulunur.
• Dumanlı Kuvars: Kuvars kristalinin siyah ve kahverengi tonlarına sahip olan dumanlı kuvars, Aydın ilinin Çine, Karacasu ve Koçarlı ilçelerinde bulunmaktadır.
• Jasper: İçerisinde bulunan hematit sebebiyle kırmızı renklerde bulunan jasper taşı, aynı zamanda kahverengi ve sarı renklerinde de bulunabilmektedir. Ankara, İstanbul ve Balıkesir’in belli başları bölgelerinden çıkarılmaktadır.
• Mavi Kalsedon: Kalsedon grubu taşların en nadir çeşidi olan mavi kalsedon taşları, Eskişehir’in Sarıcakaya’da ilçesinde bulunur.
• Kalsedon: Pek çok farklı renk çeşidine sahip olan kalsedon, Türkiye’nin çeşitli il ve ilçelerinde çıkarılmaktadır. Balıkesir, Çanakkale, Tokat, Eskişehir, Ankara, Çankırı, Sivas, Konya ve Bursa’nın çeşitli ilçeleri, farklı renklerde bulunan kalsedon taşlarının çıkarıldığı yerler arasındadır.
• Krizopras: Kalsedon ailesinin bir üyesi olan ve yeşil renkte bulunan krizopras taşı, Çanakkale ve Tokat illerinin belli başlı bölgelerinde gözlenmiştir.
• Rodonit ve Rodokrozit: Sahip olduğu pembe renkleri ile bilinen bu taşlardanbir çeşit silikat olan rodonit ve karbonat grubuna ait rodokrozit taşlarının İzmir çevresinde görüldüğü bilinmektedir.
• Granat (Lal/Garnet): Birden fazla renk seçeneğine sahip olan granat taşı, Ankara, Sivas, Muğla, Aydın, Çanakkale, Malatya, Bursa, Bitlis, Elazığ ve Eskişehir illerinin çeşitli ilçelerinde bulunmaktadır.
• Lületaşı: Bir çeşit kil minerali olan lületaşı, Eskişehir’e özgü, beyaz renge sahip bir doğal taştır.

Yarı Değerli Taşlar Nelerdir?

Değerli taşların arasında maliyeti en fazla olduğu bilinen ve genellikle mücevherlerin vazgeçilmez taşlarından olan elmas, topaz, zümrüt, yakut ve safir dışındaki bütün taşlar, yarı değerli taşlar kategorisinde yer almaktadır. Şifalı ve arındırıcı özellikleri ile bilinen kuvars, ametist, akuamarin, kaplangözü gibi sıralanmaya devam edilebilecek olan doğal taşlar, yani mineraller, aslında yarı değerli olarak bilinen kristallerdir.

Doğal kristallerin yarı değerli taş olarak bilinmesi, taşların değeri ile ilgili kafa karışıklığı yaratabilse de durum bundan biraz daha farklıdır. Yarı değerli taş olarak bilinmelerine rağmen doğal kristallerin opal gibi bazı çeşitleri, kalitelerine bağlı olarak zümrüt veya safir gibi değerli kabul edilen taşlar kadar, hatta belki de daha değerli olabilmektedir.

Kaç Farklı Doğal Taş Vardır?

Dünya genelinde toplamda yaklaşık olarak 2000 çeşit mineralin bulunduğu bilinmekle birlikte, bu minerallerin ortalama 100-200 çeşidi doğal taş olarak kullanılmaktadır. Pek çok değerli ve nadir taşlara ev sahipliği yapan Türkiye’de ise, özellikle kalite ve bolluk açısından öne çıkan 6 çeşit yarı değerli taş bulunmaktadır. Bunlar ise dumanlı kuvars, krizopras, mavi kalsedon, diaspor (zultanit), oltu taşı ve lületaşıdır.

Türkiye’de Hangi Doğal Taş Var?

Türkiye, doğal taş bakımından zengin bir ülke olmakla birlikte, bu sektörde dünyanın en iyi 5 ülkesinden biridir. Batı Anadolu ve Trakya ise doğal taş rezervlerinin yoğun olarak bulunduğu bölgelerdir. Mermer, kireçtaşı ve granit taşlarının oldukça fazla bulunduğu ve 179 ülkeye doğal taş ve mermer ihracatı yapmakta olan Türkiye’de, yalnızca buradan çıkan diaspor taşının yanı sıra mor yeşim ve ateş opali de ülkenin çeşitli yerlerinden çıkan, oldukça değerli ve nadir taşlar arasındadır.

Dünyanın En Değerli Taşı Nerede?

Doğal taşların değeri, doğal olarak sahip oldukları renk, dayanıklılık, kesim, berraklık ve kazım esnasında yaşanan zorlukların derecesine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu özellikler dahilinde elmas, kaliteli türlerinin bulunmasının zor ve bu kristale olan talebin fazla olması ile, bilinen en değerli taşlardan biridir.

Elmasın değeri de sahip olduğu renk ve kalitesine göre değişmektedir. Doğal olarak bulunan mavi elmas, karat başına 3,93 milyon dolara satılmış olmakla birlikte tanzanit, yakut, zümrüt, aleksandrit, opal ve kırmızı beril gibi taşları geride bırakarak, dünyanın en değerli taşı olarak kabul edilmiştir. Bir zamanlar Hindistan’ın Golkonda madeninden çıkarılmakta olan mavi elmas, günümüzde yalnızca Pretorya, Güney Afrika yakınlarındaki Cullinan ve Avustralya’daki Argly madenlerinde çıkarılmaktadır.

Bir Taş Kaç Yılda Oluşur?

Doğal taşların birçoğu, çeşitli faktörlere maruz kalarak doğal yollarla oluşan minerallerdir. Taşların oluşum süreçlerinde ise bulundukları ortamın önemi büyüktür. Isı, basınç, kimyasallar ve çeşitli minerallerin bile büyük ölçüde etki ettiği doğal taşlar, volkanit patlamalar veya dünyanın doğal hareketleriyle milyon yıllar süren bir oluşum aşamasından geçer.

Her kristalin oluşum süreci, oluşum koşulları sebebiyle farklılık gösterir. Buna örnek olarak elmaslar, yeryüzünün derinliklerinde maruz kaldığı yoğun basınç ve ısı etkisiyle oluşmaya başlar. Tamamen oluşma süresi ise toplamda 1 ve 3 milyar yıl arasında değişir. Bunun yanı sıra ametist ve akuamarin gibi silika bazlı minerallerin oluşumunun ise milyonlarca yıl sürdüğü bilinmektedir.